Kinh đô, Đỗ phủ.
Tiểu tư dẫn Trần Sư Đạo đến thăm nhà vào thư phòng của Đỗ Công Tiên, đứng bên ngoài cung kinh nói: "Lão gia, Trần thượng thư đến."
Trước đó không lâu Trần Sư Đạo đã được trạc lên làm Thượng thư rồi.
Vừa mới thông báo xong, Đỗ Công Tiên đã gấp gáp chạy ra, chắp tay với Trần Sư Đạo: "Trần lão đến quý phủ, không thể tiếp đón từ xa, không thể tiếp đón từ xa. Mời vào."
"Khách sáo quá, Đỗ đại nhân khách sáo quá."
Hai người bước vào trong thư phòng, nha hoàn bưng trà ngon bước theo sau, đặt xuống rồi lui đi.
Đỗ Công Tiên: "Trần lão đêm khuya đến chơi, là muốn nói chuyện chi?"
Trần Sư Đạo: "Ta đến vì chuyện Lưỡng Giang."
"Hử?" Dỗ Công Tiên bày ra biểu cảm ngạc nhiên, "Gần đây Lưỡng Giang xảy ra nhiều chuyện, chuyện trước đã yên, chuyện sau rục rịch ngóc đầu, trước là tra đứt một chuyến buôn muối lậu, sau là Phát vận sứ đông nam lục lộ Điền Anh Trác lấy việc công làm việc tư, tham ô rất nhiều ngân lượng, cuối cùng sợ tội tự sát... Hầy, là quan đồng liêu, nghe nói kết cục của hắn như vậy, ta cũng rất thổn thức."
Trong lúc lão nói chuyện, Trần Sư Đạo mặt không đổi sắc uống trà chờ đến khi lão nói xong mới lập tức trở mặt, trên khuôn mặt già nua mang vẻ phiền muộn pha lẫn với tức giận: "Ai nói không phải? Mười năm học hành gian khổ, một khi đã là môn sinh thiên tử, được làm quan, được hưởng phú quý, có biết trở thành quan lớn phải gánh vác trên vai bao nhiêu kì vọng của mọi người hay không? Nhưng Điền Anh Trác không trân quý ân điển của bệ hạ, dùng quyền hành mưu lợi riêng, chết đi bằng cách tự sát, thẹn với Thánh thượng và cha mẹ, càng phải thẹn với bá tánh! Theo ta, loại người như Điền Anh Trác này chết không có gì phải tiếc, đáng bị phanh thây xé xác!"
Ông vỗ mạnh một cái lên bàn, lòng dạ Đỗ Công Tiên run rẩy, liếc mắt nhìn vẻ giận dữ trên mặt Trần Sư Đạo, đột nhiên nhớ đến ân sư dạy mình ngày nhỏ, khi dạy học cũng dõng dạc như thế khiến cho người khác sợ hãi.
"Khụ, Trần lão chớ kích động, không đáng. Nhắc đến tệ nạn Lưỡng Giang, cũng đều nhờ có môn sinh tâm đắc của Trần lão vạch trần, tiểu Triệu đại nhân không hổ danh thanh thiên, ngay thẳng nhanh nhạy, tâm trí trác tuyệt, Đỗ mỗ ôm lòng kính nể, cũng thường xuyên hổ thẹn vì chẳng sánh bằng... Đúng rồi, không biết Trần lão đến đây vì chuyện nào ở Lưỡng Giang vậy?"
Trần Sư Đạo nâng mắt nhìn lão, bất ngờ nói: "Hai ngày trước, đột nhiên bệ hạ nói đầu năm ngoái Đỗ đại nhân có cật lực tiến cử học sinh của Trần mỗ đến Lưỡng Giang?"
Đỗ Công Tiên chột dạ vuốt râu, "Khi đó ta nghĩ tiểu Triệu đại nhân tài năng xuất chúng, đánh giá y có thể trấn áp người ở Lưỡng Giang, nếu không thì làm gì còn ai khác nữa?"
Trần Sư Đạo dù bận vẫn nhàn đáp: "Chẳng phải vì nó là thanh đao tốt nhất hay sao?"
Đỗ Công Tiên: "Ối, sao có thể so sánh tiểu Triệu đại nhân với binh khí máu lạnh được cơ chứ?"
Trần Sư Đạo liếc lão, lão cũng nhìn lại, đối mặt với nhau một lúc lâu, hai con cáo già cùng ăn ý nói sang chuyện khác.
Đỗ Công Tiên: "Tiểu Triệu đại nhân chính là trụ cột của nước nhà, có tài Tể tướng, y đến Lưỡng Giang nhậm chức chưa đến nửa năm đã có thành tựu, thế này đủ để chứng minh là ta không nhìn lầm y rồi. Chỉ là Lưỡng Giang hung hiểm, sợ gặp bất trắc, nếu như có chỗ nào cần Đỗ mỗ giúp đỡ, cứ nói đừng ngại."
Trong bụng than vãn, trước có tiểu quận vương, sau có nguyên lão ba triều, lớn nhỏ không kẻ nào dễ chọc.
Trần Sư Đạo thẳng thừng từ chối, đi vào vấn đề chính: "Hành động của Bạch Ngư ở Lưỡng Giang quá thật rất gọn gàng, vô cùng hoàn hảo, nhưng lại nóng nảy quá."
Đỗ Công Tiên nghe vậy gật đầu: "Đúng thật là có hơi nóng nảy."
"Ừ, nhưng dù cho nó có vội thì cũng còn mạnh hơn mấy lão yêu quái ngàn năm cứ hở chút là đẩy người trẻ ra gánh việc."
Đỗ Công Tiên bị đá xéo: "...", Hùa theo rồi mà, còn chưa đủ vui à?
Trần Sư Đạo hừ một tiếng trong lòng, ông làm bộ nói coi như xong, Đỗ Công Tiên là người ngoài mà dám thật sự trèo cao mắng môn sinh tâm đắc của ông ư?
"Tóm lại, quả thực nó đã chọc thủng Lưỡng Giang, nhưng cũng tự chọc thủng bản thân mình. Nơi ấy nguy hiểm tứ phía, bản thân vốn không đủ thấu tình đạt lý, bây giờ quan thương đã bện thành một sợi dây thừng, đều chờ được bẫy chết học sinh của ta."
"Đã đề phòng chưa?"
"Cũng coi như phòng ngừa chu đáo rồi... Hai ngày trước thư đến, đề cập một chính sách liên quan đến địch lương*, ta muốn đọc qua một chút xem có khả thi hay không. Ta xem đi xem lại mười lần, suy xét thấy mọi phương diện đều thích hợp, dù có một vài khuyết điểm, nhưng đó là chính sách hay có lợi cho dân sinh."
(*) Ở chương trước mình từng để là "mua lương", nghĩa là mua lương thực, nhưng vì phía sau có một từ 便籴 - tiện địch nữa, mà mình chưa biết việt hóa nó kiểu gì nên mình để nguyên cho các từ nó đồng đều, ai có ý kiến hay gì thì cmt cho mình sửa nha.
Đỗ Công Tiên bối rối: "Đề phòng quan thương Lưỡng Giang hãm hại... Còn có thể móc nối chính sách có lợi cho dân sinh?" Lần đầu tiên lão nghe nói cách để bảo vệ bản thân khỏi bị quan trường hãm hại lại là một chính sách: "Mau nói ta nghe một chút."
Trần Sư Đạo chỉ nói hai chữ: "Tiện địch."
Đỗ Công Tiên suy nghĩ: "Mấu chốt là chữ "tiện" này, địch lương mà tiện? Tiện ở chỗ nào?"
"Quá trình mua bán thông thường chính là dùng giá thị trường mua vào một số lượng lương thực lớn của người dân, hai bên thỏa thuận xong tiền – hàng, thanh toán tại chỗ, đối với quan phủ và thương nhân phía đông nam mà nói thì đều là chuyện tốt hai bên cùng có lợi. Nhưng ở phương bắc, thực tế là tỉnh Thiểm Tây, thì không chỉ có mua bán, mà ngay cả giao dịch hàng hóa bình thường thôi cũng đã vô cùng rắc rối rồi."
Lưu thông tiền tệ, mua bán hàng hóa đều liên quan đến thu thuế, thuộc phạm vi chức vụ của Đỗ Công Tiên, không cần phải nói quá rõ, lão nghe xong đã liên tục gật gù.
Quan phủ địch lương không thể đến từng nhà để mua gạo, để tiện lợi nhất sẽ lựa chọn mua từ trong tay thương nhân trước, trong khi đó lương thực trong tay thương nhân lại được mua từ bá tánh.
Đỗ Công Tiên: "Phần lớn thương nhân đều lặn lội đường xa. Buôn hàng nơi xứ lạ, vận chuyển trà, muối, hương liệu từ phía đông nam đến phương bắc bán, để giảm bớt chi phí thủy vận lại trả hàng về bán ở phía đông nam, nhưng phương bắc có rất ít hàng hóa đáng giá có thể chở về kinh đô. Tỉnh Thiểm Tây đến nay còn có tiền sắt, tiền đồng, các đồ dùng từ sắt, nhưng tiền sắt không thể dùng ở nơi khác ngoài Thiểm Tây, nhất định phải đổi về tiền đồng, sắt đổi đồng thật sự rất khó, hơn nữa vận chuyển đồng sắt không phải chuyện dễ!"
Mặc dù có thể đem tiền đến tiền trang tiết kiệm, nhưng thương nhân vào nam ra bắc, nếu như nơi đến không có chi nhánh của tiền trang thì phải làm sao đây?
"Không có cách nào để chuyển lợi nhuận về phía đông nam, mạo hiểm rất lớn mà lợi lại ít, dần dà chẳng còn thương nhân nào đến phương bắc nữa, vận chuyển hai chiều nam bắc ngày càng giảm bớt, các phủ tỉnh nghèo nàn ở phương bắc nhiều như nấm, đừng nói chi tiền thuế, có thể thanh toán đủ tiền địch lương thôi, ta cũng a di đà Phật."
Nhắc đến vấn đề địch lương phương bắc, thì không ai am hiểu hết được khó khăn sâu sắc của nó hơi Đạc chi sứ Tam Ty Đỗ Công Tiên cả, mỗi việc hàng năm thúc giục các tỉnh phủ nghèo phương bắc giao đủ tiền địch lương thôi cũng khiến cho lão đau hết cả đầu.
"Cứ như thế mãi, làm sao đất nước tốt lên được?"
Đỗ Công Tiên đăm chiêu ủ dột, đột nhiên hỏi: "Ngài nói xem, có khi nào biện pháp của tiểu Triệu đại nhân có thể giải quyết được vấn đề nan giải này không?" Hỏi xong, lão không nhịn được lắc đầu nói: "Vấn đề này đã tồn tại từ xưa đến nay, căn bản không có biện pháp nào giải quyết triệt để được."
Thật sự là suy nghĩ hão huyền.
Chẳng qua trong lòng lão vẫn có chút chờ mong, bởi Triệu Bạch Ngư là nhân tố tài hoa hơn người, nhưng lại không biết biện pháp đó của y chỉ là cách giải nạn nhất thời thôi, hay là có thể xử lí từ gốc rễ.
Trần Sư Đạo lấy thư ra: "Ngươi tự xem đi."
Đỗ Công Tiên mở thư đọc nhanh như gió, càng đọc mắt trừng càng to, từ đầu đến cuối thỉnh thoảng lại xoa xoa ngón tay, hoàn toàn không biết là mình đang lẩm bẩm: "Hay, thật sự là thượng sách diệu kế! Phải chăng đó là ý tưởng bắt nguồn từ giao tử không? Được quan phủ đảm bảo, dùng "giao dẫn" làm chứng nhận buôn bán, phàm là có thương nhân đi buôn hàng ở nơi khác thì sẽ được như ý nguyện, có thể dùng tiền đồng, tiền sắt để đổi lấy lương thực, rồi đem lương thực đó bán cho quan phủ, đổi lấy giao dẫn ngang giá mà quan phủ phát ra, sau đó có thể đi đến bất kì quan phủ nào để ghi tên, chuyển đổi thành tiền, hoặc trà, muối ngang giá."
Đảm nhiệm vai trò giống như triều đình trong ngân hàng thuộc sỡ hữu quốc gia, dù là ai cũng có thể đi vào làm ăn, mà triều đình chỉ cần thành lập một cơ chế vận hành uy tín là được.
"Nhờ vào đó, kinh tế phương bắc sẽ được phát triển, nan đề của thương nhân phía đông nam cũng được giải quyết, hơn nữa có thể thu hồi lợi nhuận, mà quan phủ nhờ có thương nhân buôn bán lương thảo rồi sẽ không cần phải hao phí số lượng lớn nhân lực mỗi năm đi mua qua tay dân nữa, tránh bị hiệu buôn đầu rồng địa phương lũng đoạn, ác ý nâng giá lương thực, có thể thoái mái mà thu mua lương thảo!"
Một điều đặc biệt cuối cùng, đó là Triệu Bạch Ngư có biết rõ rằng y đã giúp Tam ty tiết kiệm được biết bao nhiêu tiền hay không?
Nếu như Triệu Bạch Ngư đang ở nơi này, Đỗ Công Tiên nhất định sẽ kích động nhảy lên ôm y, chỉ tiếc hận chàng rể tốt như y lại bị Lâm An quận vương chà đạp, bằng không bảo lão gả cho Triệu Bạch Ngư cũng được.
Chỉ cần Triệu Bạch Ngư có thể giúp lão làm việc kiếm tiền là được.
Trần Sư Đạo đứng dậy bước lại gần cửa sổ, cách xa khỏi Đỗ Công Tiên đang phấn khích quá độ, trong mắt hiện lên vẻ ghét bỏ, nếu như là học sinh của ông... Bỏ đi, dù đây có là học sinh của ông, ông cũng chẳng thèm nhận.
Đỗ Công Tiên chưa hết thòm thèm: "Đúng là thượng sách có lợi cho dân sinh trong thiên hạ, vì sao Trần lão không tấu lên bệ hạ?"
Trần Sư Đạo: "Ta muốn chứng thực thượng sách này trước cuối năm."
Đỗ Công Tiên sững sốt, đã gần cuối năm rồi, phương pháp hay gây biến động to lớn như vật nhất định phải được trăm quan nghiên cứu và thảo luận, các phương diện cần phải tính kĩ và phù hợp thì mới phổ biến được, muốn thành công sớm nhất cũng phải đợi đến tận giữa năm sau.
"Sẽ rất khó đấy."
Trần Sư Đạo: "Nếu không thì ta tới tìm ngươi làm gì?"
"..." Thì ra Trần lão không chỉ nhanh mồm nhanh miệng trước mặt bệ hạ, "Chỉ mỗi hai người chúng ta, sợ là không được."
"Trước khi đến đây, lão phu đã tìm đám người Hộ bộ phó sứ, Diêm thiết ty, Công bộ thị lang và Cao đồng tri rồi."
Đều là những người hết sức tán thưởng Triệu Bạch Ngư.
Đỗ Công Tiên ngạc nhiên: "Vì sao ta lại là người cuối cùng?"
Trần Sư Đạo liếc Đỗ Công Tiên một cái, "Có muốn lão phu nói thật không?"
"Bởi vì thời gian eo hẹp, trước tiên đem đi phổ biến ở các tỉnh phủ phương bắc, xem hiệu quả thế nào đã." Đỗ Công Tiên lãng sang chuyện khác.
Trần Sư Đạo: "Lão phu chọn Thiểm Tây, Hà Bắc, Giang Đông và bốn tỉnh đông bắc kinh đô —— trước tiên lệnh đổi giao dẩn thành quan diêm Hoài Nam, cũng được, cổ vũ thương nhân Hoài Nam đến phương bắc bán muối. Còn có Lưỡng Chiết, bởi vì sinh lực của Lưỡng Chiết đã tổn thương nặng nề sau án muối lậu, sĩ khí đê mê, cũng được, tiếp tục cổ vũ thương nhân Lưỡng Chiết đến phương bắc buôn muối thôi."
Đỗ Công Tiên thông minh nghĩ, tính toán lần này e là có người nhắc nhở, lão đau đáu suy nghĩ một phen, lại không đoán ra được tính toán của Triệu Bạch Ngư, không khỏi lắc đầu.
Tự than không sánh bằng.
***
Hoàng cung, trong lúc bãi triều.
Triệu Bá Ung đi phía trước, thỉnh thoảng gật đầu đáp lại những đồng liêu chắp tay hành lễ mà mình lướt qua, đương nhiên cũng có người cố gắng bắt chuyện, nhưng chỉ được dăm ba câu đã bị đuổi khéo đi.
Đi được nửa chặng đường rời cung, Triệu Bá Ung liếc thấy bóng dáng Đông cung bèn tăng tốc, làm bộ không nhìn thấy người.
Thái tử nhác thấy bóng lưng như chạy trốn của Triệu Bá Ung, không khỏi thở dài, hắn chỉ muốn thám thính chút tin tức của tứ lang từ chỗ Triệu tế chấp thôi, thật sự không có ý định gì khác.
Tứ lang thi Hương đã trúng cử, để tiếp tục đậu kì thi tỉnh, thi Đình mà cậu bị nhốt ở nhà học hành, đã lâu không gặp dáng vẻ hô bằng gọi hữu đi du ngoạn kinh đô của tứ lang rồi.
"Nhị ca?"
Thái tử quay đầu, nhìn thấy Lục hoàng tử, tâm trạng tốt hơi lui đi nhưng vẫn nở nụ cười trên môi để đón tiếp.
Bấy giờ Triệu Bá Ung đã vòng qua cửa, nhìn thấy đám người Trần Sư Đạo, Cao đồng tri đang bàn luận sôi nổi, đến gần một chút có thể nghe rõ nội dung mà bọn họ đang bàn, đó là thượng sách "Tiện địch" mới được đề lên khi tảo triều.
Đó đúng thật là thượng sách, đến cả bản thân ông nghe xong cũng không khỏi cảm thán người nghĩ ra thượng sách này không chỉ hiểu chuyện buôn bán trong thiên hạ như trở bàn tay, mà còn có một trái tim lớn lao muốn che chở cho muôn dân trong thiên hạ, bởi lẽ ông vô cùng tò mò, đến tột cùng ai là người đã dâng thượng sách này lên.
Chỉ tiếc vừa đến gần, Trần Sư Đạo đã bày ra dáng vẻ chanh chua kỳ quái, Triệu Bá Ung kính ông cụ cái danh nguyên lão ba triều, đành phải nhượng bộ lui về.
Trước mắt nghe thấy bọn họ vẫn đang đề cập đến "Tiện địch", Triệu Bá Ung vô thức bước chậm lại.
"... Vì sao Lưỡng Chiết không thể phối hợp với bốn tỉnh phương bắc?"
"Án muối lậu ở Lưỡng Chiết còn chưa chấm dứt, nếu như lại lấy giao dẫn ra, dẫn lưu bốn tỉnh phương bắc, chẳng phải sẽ góp thêm phiền toái hay sao?"
"Ta thấy là trong lòng ngươi còn có thành kiến đấy, sợ học sinh của lão phu lấy quyền mưu tư à!"
"Vậy thì ông cũng phải nhìn xem ông đang nói ở đâu? Triệu tiểu hữu đang ở Lưỡng Giang, cho dù y có nghĩ đến chuyện tùy cơ ứng biến, thì người cũng phải ở Lưỡng Chiết mới được chứ. Ông nhìn mình đi, đúng là lấy dạ tiểu nhân đo lòng quân tử."
"Ngươi nói lão phu là tiểu nhân?"
"Người nào đáp thì nói người đó."
Mắt thấy Trần Sư Đạo xắn tay áo lên muốn đánh nhau với Công bộ Thị Lang Phạm Văn Minh, Cao đồng tri từ nãy giờ đứng xem trò vui cũng bận rộn đứng ra khuyên giải.
"Chư vị, chư vị! Đều là đồng liêu mà, đây còn là vì hạnh phúc và lợi ích của dân nữa, sao lại gây chiến với nhau thế? Để ta nói này, quả thực án muối lậu Lưỡng Chiết có hơi loạn, nhưng nơi đó là tỉnh sản xuất muối lớn, cũng là nơi đất lành, nếu như nói ai có thể giúp bốn tỉnh phương bắc chứng thực thượng sách tiện địch, thì ngoại trừ Hoài Nam cũng chỉ có Lưỡng Chiết. Chi bằng cứ nghe ta một câu đi, đem bán giao dẫn của Lưỡng Chiết nhưng hạn chế số lượng, để xem xét tình hình trước đã, thế nào?"
Câu chuyện lại vào đúng trọng tâm, hai bên đều được nói giúp, nhóm người không hợp ý nhau cũng yên lặng trở lại.
Cao đồng tri thở phào lướt sang chuyện khác: "Nhắc mới nhớ, khoảng thời gian đầu năm Triệu tiểu hữu đã làm lễ gia quan rồi đấy, chư vị có ai đi không?"
Phần lớn bọn họ đều ngại mặt mũi mà đến lễ gia quan của Triệu tứ lang, chẳng qua người nào tán thưởng Triệu Bạch Ngư vẫn tỉ mỉ chọn quà gia quan rồi âm thầm gửi đến phủ Lâm An quận vương, tâm ý không hề kém so với quà cho Triệu Ngọc Tranh chút nào.
Phạm Văn Minh thở dài: "Ta có đi đây, đứng ngay trong đám đông chứ đâu." Hắn lắc lắc đầu, "Tự của Triệu tiểu hữu sao có thể để mặc cho tiểu quận vương lấy vậy? Dù sao cũng nên để cho Trần lão đặt chứ."
Trần Sư Đạo cũng liên tục gật gù, ân hận vì lúc đầu đã không giành lại.
Cao đồng tri cười ha hả như an ủi: "Triệu tiểu hữu còn chưa có biệt hiệu mà? Biệt hiệu cũng được, để bạn bè, trưởng bối đặt cho, cũng chẳng kém tự ở chỗ nào."
Nét mặt của Trần Sư Đạo cứng đờ.
Cao đồng tri hơi ngạc nhiên: "Có cả biệt hiệu luôn rồi à?"
Trần Sư Đạo mặt không cảm xúc đáp lại: "Có còn nhớ Mộ Quy tiên sinh không?"
Mộ Quy tiên sinh đưa ra chính sách mở cửa chợ đêm cũng là Triệu tiểu hữu ư?
Đúng là hiếm lạ.
Đoàn người vừa đi vừa nói, lướt qua Triệu Bá Ung vẫn luôn cố bước chậm lại, mà Triệu Bá Ung cũng vô thức dừng bước, trong mắt hiện lên vẻ kinh ngạc không cách nào che giấu được.
Triệu Bạch Ngư? Sao lại là y?
Làm sao y có thể là Mộ Quy tiên sinh được? Thậm chí y còn là người dâng lên thượng sách tiện địch nữa?
Tế chấp đương triều, đứng trên vạn người, Triệu Bá Ung tự tin đến mức hơi tự phụ lần đầu tiên cảm thấy hoang mang ngỡ ngàng, ẩn sĩ mà ông yêu thích nhất và người mà ông căm hận thứ nhì đều là Triệu Bạch Ngư đấy sao?
... Đúng là Triệu Bạch Ngư có người mẹ bất tài, nhưng việc làm của y lại giống hệt như một quân tử, là thật sao?
***
Trước cửa Hội quán Cán thương, một cỗ xe ngựa có vẻ ngoài bình thường dừng ở bên ngoài, sau đó một người phụ nữ đeo mạng che mặt, đội mũ rộng vành và một người lão già lưng khòm trước sau bước vào Hội quán.
Người bên dưới dò la xong, lập tức chạy vào Hội quán báo tin: "Trần gia, người của phủ công chúa đến."
Một đám thương nhân trong phòng cả kinh bật dậy, Trần La Ô nói: "Mau mời người vào đây."
Hai người kia nhanh chóng bước đến cửa phòng, người hầu vội bưng thêm hai cái ghế ra cho bọn họ ngồi, nhưng hai người không ngồi xuống, cũng không uống trà.
"Không cần gấp gáp." Người phụ nữ vén mạng che mặt lên, rõ ràng là nữ quan bên người Xương Bình công chúa, mặt bà ta không hề có biểu cảm gì, đáy mắt cất giấu vẻ kiêu căng: "Ta thay Xương Bình công chúa đến đây nhắn gửi vài lời, không phải là để ôn chuyện cũ nói chuyện phiếm với các ngươi... Hội trưởng Trần, biết là ngài cũng không thích khách sáo vô nghĩa lãng phí thời gian, bọn ta nói thẳng —— "
Bà ta nhìn quanh một lượt những người có mặt, "Chư vị tề tựu ở nơi này hôm nay đều có chung một mục đích với bọn ta, chính là dạy cho Triệu Bạch Ngư làm nhiễu loạn quan trường Lưỡng Gian, cắt đứt tài lộ của chúng ta một bài học khắc cốt ghi tâm! Để cho y từ nay về sau ở lại Lưỡng Giang, rụt đầu làm người!"
"Không sai! Không chỉ phải khiến cho thằng oắt Triệu Bạch Ngư lo chuyện bao đồng đó phải ngoan ngoãn làm theo phép tắc, mà còn phải bắt y xin lỗi Cán thương, quỳ xuống xin lỗi điện hạ!"
"Ta ủng hộ! Từ khi Triệu Bạch Ngư đó đến Lưỡng Giang, chúng ta đã chẳng có ngày nào được sống yên ổn, ngày đêm lòng dạ nóng như lửa đốt, nếu như không dạy dỗ y, ta sẽ nhảy xuống Cán Giang đấy!"
Tiếng ồn ào vang lên, quần chúng xúc động phẫn nộ, có thể thấy được bọn họ đều hận Triệu Bạch Ngư đến tận răng.
Nữ quan bình tĩnh nhìn Cán thương mặt mũi tràn trề oán giận, mãi đến khi Trần La Ô quát lên: "Im lặng hết cho ta! Ồn ào cái giống gì?" Sau đó chắp tay với nữ quan, "Không biết điện hạ có gì muốn dặn dò?"
"Điện hạ nói, hai bên đã có cùng một mục tiêu thì có thể đồng tâm hiệp lực, thuận tiện phá vỡ khốn cục trước mắt. Đã sắp sang xuân rồi, tháng hai, tháng ba hằng năm là khoảng thời gian triều đình địch lương vụ đầu xuân, Tào ty sẽ phụ trách chọn mua lương thực một tỉnh, đầu tháng ba sẽ đem lương thảo chọn mua được đưa đến Phát vận ty... Cái gọi là kho lương đầy, thiên hạ an, từ xưa thu mua quan lương đã chính là đại sự hàng đầu, quan lương mà tỉnh Giang Tây bọn ta thu mua hằng năm chiếm đến hai thành trên tổng số quan lương Đại Cảnh! Tục nói "ba ngày không thấy thuyền Cán thương, chợ phường mất mùa", Tào ty muốn địch lương thì phải mua từ thương nhân chứ!" Nữ quan cất cao giọng, hăng chí nói: "Rồi Triệu Bạch Ngư sẽ không mua nổi một hạt gạo, thương nhân bán lương thực đình công, để xem coi y sẽ xoay sở thế nào?"
Trần La Ô kiềm chế tâm trạng, quả nhiên Xương Bình công chúa giống như Tam gia, đều chọn cách bắt tay từ địch lương.
"Trường An úy tiền triều mượn tay quan phủ địch lương, độc ác chèn ép giá thị trường, thu mua hàng hóa trong tay thương nhân với giá thấp, khiến cho thương nhân mất cả chì lẫn chài, nhà tan cửa nát. Hơn nữa có một lương thương* đã tự vẫn vì không giao nộp ra được năm trăm cân gạo nếp mà quan phủ yêu cầu, dẫn đến nhiều người giận dữ, thương nhân khắp thành đoàn kết đình công, khiến cho Long Võ đế phải xử tử Trường An úy, sửa đội luật quan phủ chọn mua."
(*) Lương thương: thương nhân bán lương thực
Cán thương nghe vậy xắn tay hăm he, khó nén kích động.
Nữ quan dùng tay áo che miệng: "Chư vị, chờ mùa xuân đến, trò hay sẽ bắt đầu."
***
Kì nghỉ giao thừa đến Nguyên Tiêu chớp mắt đã trôi qua, trong khoảng thời gian đó, Triệu Bạch Ngư không quên thư từ qua lại với kinh đô, mồng 2 tháng 2 rồng ngóc đầu, thư từ truyền đến từ kinh đô đều là tin thượng sách đã được duyệt qua, không khỏi thở phào một hơi nhẹ nhõm.
Cùng lúc đó, triều đình cũng giao cho Tào ty sứ Giang Tây việc địch lương đầu mùa năm nay.
Vụ mùa năm ngoái bội thu, cộng với gánh nặng phần miễn thuế của Hoài Nam, năm nay thu được nhiều hơn năm trước bảy mươi vạn thạch, tổng cộng là một trăm chín mươi vạn thạch quan lương.
Đậu Tổ Mậu hỏi dò chuyện này: "Đại nhân có bổ khuyết không ạ?"
Triệu Bạch Ngư: "Làm giống những năm trước đi, giao cho các phủ trong tỉnh đi chọn mua là được."
Đậu Tổ Mậu gật đầu, lĩnh mệnh đi làm việc, những năm qua chỉ cần trực tiếp mua quan lương từ tay thương nhân trong phủ, không cần phải tự mình đến cửa, Nha môn Tào ty vừa mở, thương nhân đã chủ động chạy tới nơi.
Song năm nay cửa Nha môn đã mở toang hoác rồi mà vẫn vắng tanh như chùa bà đanh, chẳng có ma nào thèm tới, hai ba ngày liên tục như thế, Đậu Tổ Mậu luống cuống, vội vàng chạy đến nhà lương thương lớn nhất phủ Hồng Châu – Diêm Tam Vạn để thăm hỏi.
Gõ mở cửa phủ Diêm Tam Vạn, nhưng lại không cạy nổi cái miệng cứng như sắt của hắn, Đậu Tổ Mậu như con kiến bò trên chảo nóng, khúm núm khép nép hỏi: "Diêm gia à, ngài và phủ Tào ty bọn ta mua bán với nhau cũng mười năm có lẻ rồi, không hề cân thiếu đo hụt, cũng chẳng tăng giá lương thực lên cao ngất, quan lương đưa tới cũng là loại tốt nhất, nhờ tấm lòng thành này, hàng năm phủ Tào ty đều ưu tiên mua lương thực trong tay ngài, dù mỗi năm ngài đều tăng một đồng rưỡi cũng chẳng ai nói gì. Nhưng đột nhiên năm nay ngài giở quẻ, không bán một hạt gạo nào là nghĩa lý gì?"
Diêm Tam Vạn không thèm nhấc mắt lên: "Là thương nhân ấy mà, mở cửa buôn bán, lý nào lại đẩy tiền ra không lấy chứ? Chỉ là vụ mùa năm nay không gặt hái được nhiều, khó thu lương thực..."
Hóa ra là muốn tăng giá.
Sắc mặt Đậu Tổ Mậu hòa hoãn: "Nói đi, muốn tăng bao nhiêu?"
Diêm Tam Vạn chậm rãi giơ ngón tay ra giá, lúc này Đậu Tổ Mậu vẫn còn rất bình tĩnh: "Mỗi thạch tăng bảy mươi văn sao?"
Tăng bấy nhiêu đây giá không cao, nói chung là vẫn chấp nhận được.
Diêm Tam Vạn lên tiếng: "Là mỗi thạch bảy trăm văn."
"!" Đậu Tổ Mậu thở phì phò, phẫn nộ trừng Diêm Tam Vạn: "Ngươi điên rồi sao Mấy năm qua mỗi thạch chỉ hai trăm văn, bây giờ tăng đến bảy trăm văn? Ngươi nâng giá thị trường lên cao ngất, làm nhiễu loạn thị trường, Tào ty có quyền bắt ngươi tra hỏi đấy!"
"Đừng mà, đừng chụp cho ta cái mũ lớn như thế chứ, giá buôn bán đã niêm yết, thích mua thì mua, qua hai ngày nữa, dù ngươi có lên giá một ngàn văn một thạch, ta không muốn bán nữa thì sẽ không bán. Diêm Tam Vạn ta đây một không lũng đoạn, hai không tăng giá quá cao, chính là vì muốn dự trữ để từ từ ăn, từ từ bán, chẳng lẽ ta không bán, quan phủ cưỡng ép ta bán được hay sao?"
Đậu Tổ Mậu thở gấp: "Chúng ta đều hiểu rõ cả mà, ngài thành thật với ta một câu đi, có phải là Hội quán Cán thương yêu cầu ngài làm như vậy không? Có phải các người muốn đối phó với Triệu Bạch Ngư hay không? Ta khuyên các người, có muốn quậy phá thì cũng đừng lấy việc địch lương ra mà chơi, Giang Tây vừa là vùng thu thuế trọng yếu, Cán lương dùng để nuôi người hai thành, vừa là nơi gió thổi cỏ lay, triều đính luôn nhìn chằm chằm vào đấy."
"Đậu đại nhân không cần phải hù dọa đám thường dân bọn ta, bây giờ là Triệu Bạch Ngư không cho Cán thương đường sống, Cán thương cũng chẳng dám chống đối, cùng lắm là không làm ăn với y nữa, chỉ có thế thôi. Nếu như triều đình thay một thanh quan lương lại khác đến mua lương thảo, Diêm Tam Vạn ta nể mặt dân chúng, tất nhiên sẽ vui lòng bán cho. Nhưng ác quan một lòng làm khó chúng tiểu dân... Thôi bỏ đi, không thể trêu vào đâu, bọn ta tránh còn chẳng kịp mà?"
Diêm Tam Vạn dông dài xong, nói thẳng: "Tiễn khách."
***
Đậu Tổ Mậu đứng sững người trước cửa phủ lương thương hồi lâu, cho rằng không còn gì có thể tồi tệ hơn thế này nữa, kết quả về đến Nha môn Tào ty thì trông thấy mấy quan lại các phủ châu đi địch lương trong tỉnh mặt mày sầu khổ, vừa nhìn thấy gã lập tức chạy ào đến, mồm năm miệng mười nói bọn họ không mua được lương thực, đã cầm tiền đến cửa rồi mà những thương nhân kia không chịu bán.
"Muốn mua thì chịu giá tăng đến năm trăm văn, đó chẳng phải là cố ý nâng giá cao ngất ngưỡng sao? Tiền địch lương hằng năm thì ít ỏi, tăng năm trăm văn, chỉ sợ tiêu sạch hết tiền Tào ty cũng không mua nổi một trăm vạn thạch mất!"
"Chỗ ta cũng vậy, tìm đến tận chỗ lương thương, đều đóng cửa không gặp."
"Ta cũng vậy, ta cũng vậy —— nhưng lương thương thấy ta như vậy, cũng chịu bán lương thực với giá gốc, có điều người chọn mua qua lương không thể, không thể là..."
"Không thể là bổn quan?"
Mọi người quay đầu, nhìn thấy Triệu Bạch Ngư bất thình lình xuất hiện, cả đám vội vàng chắp tay hành lễ: "Ra mắt Tào sứ đại nhân."
Đậu Tổ Mậu ngập ngừng: "Đại nhân..."
Triệu Bạch Ngư: "Lương thương Giang Tây trăm miệng một lời không chịu bán lương thực cho quan phủ, trừ phi thay một Tào ty sứ khác hoặc giá chọn mua phải cao hơn các năm trước gấp những hai, ba lần?"
Đậu Tổ Mậu: "Gần như là vậy."
"Bắt tay chơi ta rồi đây." Triệu Bạch Ngư bật cười, rồi nói thêm: "Thương nhân các phủ trong tỉnh cùng nâng giá lương thực có được tình là ác ý nhiễu loạn giá thị trường không?"
Đậu Tổ Mậu cẩn thận đáp: "Không tính, giá cả vựa gạo không bị biến động."
"Đề phòng đúng chỗ, hốt thuốc đúng bệnh." Tâm trạng của Triệu Bạch Ngư vẫn rất tốt, vỗ vai Đậu Tổ Mậu nói: "Vậy mọi người lệnh cho người giả dạng đến vựa gạo của các thương nhân nơi khác mua đi."
Đậu Tổ Mậu: "Đến vựa gạo mua, số lượng có hạn, mua vào một lượng lớn sẽ khiến cho lương thương cảnh giác. Thương nhân mua gạo chỉ có trực tiếp thu mua trong tay bá tánh mới có thể kiếm được lợi nhuận, chọn mua gạo từ vựa gạo hao tổn sẽ rất lớn, còn chưa nhắc đến lợi nhuận nữa."
"Không sao, ngươi cứ làm như thế trước đi." Triệu Bạch Ngư híp mắt cười nói: "Có thương nhân nào thật sự dám chống đối quan phủ đâu? Chẳng qua là muốn tranh được chỗ tốt hơn thôi. Cứ việc để cho bọn họ tồn nhiều lương thực như thế đi, gạo tốt hóa gạo cũ, làm bọn họ thua lỗ phá sản, đến lúc đó còn chẳng đến khóc lóc ỉ ôi cầu xin quan phủ giúp đỡ vạch trần hay sao?"
Đậu Tổ Mậu và các quan lại khác còn muốn khuyên nhủ: "Nhưng..."
"Yên tâm, yên tâm đi. Dân không đấu với quan, thương càng không dám đấu với quan, tạm thời chờ xem, nhất định lương thương sẽ là bên thua trận trước."
doc truyen