Trần Đình Giám mười chín tuổi đỗ Trạng nguyên, cũng trong năm đó đỗ Bảng nhãn, đây cũng là lúc Hà Thanh Hiền hai mươi hai tuổi.
Năm đó hai người bọn họ đều là thư sinh nghèo, cho dù nở mày nở mặt tại kỳ thi mùa xuân, nhưng sau cảnh tượng rực rỡ đó, bọn họ lại phải cùng nhau đối mặt với kinh thành giàu có, đông đúc và hoàn toàn xa lạ này.
Bởi vậy, hai năm đầu tiên khi bọn họ quen nhau, Trần Đình Giám và Hà Thanh Hiền cùng ăn ở chung một chỗ, là một cặp bằng hữu như hình với bóng.
Mãi đến khi tính tình khác biệt khiến Trần Đình Giám kết giao thêm càng nhiều bạn mới, còn Hà Thanh Hiền lại đắc tội thêm càng nhiều người.
Khi Hà Thanh Hiền bị xa lánh, đẩy xuống các địa phương bên ngoài, thì Trần Đình Giám thấp cổ bé họng cũng lực bất tòng tâm.
Từ đó về sau, hai người họ cũng đi hai con đường làm quan hoàn toàn khác nhau. Trần Đình Giám càng lên càng cao, Hà Thanh Hiền lên lên xuống xuống, hơn nữa còn bởi vì gửi thư chửi rủa Hoàng gia gia của Hoa Dương mà suýt chút nữa bị chặt đầu.
Nhưng vào khoảng độ tuổi hai mươi là độ tuổi đơn thuần nhất, nhiệt huyết nhất của một người, tình cảm kết giao vào thời điểm đó cũng chân thành và tha thiết nhất.
Cho nên, mặc dù giữa hai người họ đã xa cách nhau hai mươi lăm năm, chưa từng gặp lại, thì vào ngày trùng phùng hôm nay, chỉ cần mắt đối mắt thì đã biết đối phương vẫn là người bằng hữu trong trí nhớ, ưu điểm vẫn còn đó, mấy tật xấu nhỏ không nên có cũng chẳng thiếu cái nào.
Lúc mới vừa lên xe ngựa, trong lòng Trần Đình Giám và Hà Thanh Hiền đều rất vui mừng. Người trước hy vọng Hà Thanh Hiền đủ tốt để có thể giúp đỡ mình phổ biến chính sách mới, cũng nhân cơ hội này mà đứng vững ở Kinh Thành, không bị điều chuyển ra ngoài nữa. Người sau hy vọng Trần Đình Giám có thể tiếp nhận bản phác thảo chính sách mới của mình, giúp cho thiên hạ mục nát lụn bại này hoàn toàn khôi phục lại như thời của Thái tổ, đạt tới thời thịnh thế, để bách tính yên ổn, triều đình trong sạch.
Nhưng mà, khi Hà Thanh Hiền lấy bản tấu chương thật dày kia ra, Trần Đình Giám đọc nhanh qua một lần thì cả hai người đều không cười được nữa, giọng điệu tranh luận càng lúc càng cao lên.
Trần Đình Giám vốn dĩ tính đưa Hà Thanh Hiền đến thẳng tòa nhà mà Nguyên Hựu Đế ban thưởng cho vị thanh quan này, hai người có thể vừa uống rượu vừa tâm tình.
Nhưng mà sự thật là, khi xe ngựa vừa tới cửa thành, Trần Đình Giám đã đen mặt xuống khỏi xe, đổi qua xe ngựa của nhà mình, rồi dẫn theo hai đứa con trai vào thành trước.
Càn Thanh Cung
Chỉ huy sứ Cẩm Y Vệ Lưu Thủ nhận được tin tức từ thủ hạ dưới trướng thì lập tức bẩm báo lại cho Nguyên Hựu Đế và Thích Thái hậu.
Nguyên Hựu Đế hỏi lại: “Thật sự đã cãi nhau sao?”
Lưu Thủ: “Vâng, bách tính xếp hàng ra vào tại cửa thành đều nghe được. Lúc Trần Các lão xuống xe còn mắng người trên xe là đồ ngu xuẩn, Hà Các lão mở cửa xe ra mắng lại câu đồ bảo thủ.”
Nguyên Hựu Đế: …
Hắn ta thường xuyên bị Trần Đình Giám khuyên răn, càng thường xuyên thấy Trần Đình Giám răn dạy, quở trách đám quan viên bên dưới làm việc bất lực, nhưng người dám ngay trước mặt chửi lại Trần Đình Giám, ngoại trừ mấy tên quan ăn nói linh tinh đã bị giáng chức tới nỗi không biết đang ở đâu kia, hai năm nay dường như chẳng có ai dám làm thế cả.
Hắn ta là đệ tử, khi muốn phản bác Trần Đình Giám đều phải vô cùng khách khí và uyển chuyển. Còn về mẫu hậu, bà ấy cực kỳ tín nhiệm Trần Đình Giám, chỉ khi nào Trần Đình Giám thay y nói chuyện, bà ấy mới phản đối một chút, hy vọng Trần Đình Giám làm một sư phó nghiêm khắc, đừng quá dung túng hắn ta.
Sau khi Lưu Thủ lui ra, Nguyên Hựu Đế quay qua nhìn Thích Thái hậu: “Mẫu hậu, nếu Hà Thanh Hiền từ chối không phối hợp với Trần Các lão về vấn đề cải cách thì nên làm thế nào?”
Cũng không thể mới điều người ta về Kinh thành, phong làm Các lão, chưa được mấy ngày đã đuổi người ta về Nam Kinh đấy chứ?
Thích Thái hậu cười cười: “Nghe cả hai bên cho rõ ràng, lệch về bên nào cũng là ngu muội.”
Hôm sau không phải tảo triều, Trần Đình Giám dẫn theo Hà Thanh Hiền mới nhậm chức tới bái kiến Nguyên Hựu Đế và Thích Thái hậu.
Hai người vừa mới vào cửa, Nguyên Hựu Đế nhìn tiên sinh của mình trước, thấy Trần Đình Giám y quan chỉnh tề, râu dài suôn mượt, giống như trong lòng đã suy tính trước mọi việc, phong thái như nước chảy mây trôi, giống như chuyện hôm qua ông ấy náo loạn không vui với Hà Thanh Hiền chưa từng xảy ra vậy.
Nguyên Hựu Đế lại nhìn về phía Hà Thanh Hiền ngày thường nghe như sấm bên tai nhưng lại chưa từng nhìn thấy. Hà Các lão này rõ ràng lớn hơn Trần Đình Giám ba tuổi, vóc người thấp hơn Trần Đình Giám nửa cái đầu, làn da màu lúa mạch thường gặp ở những bách tính làm ruộng quanh năm, người gầy gò, lưng thẳng tắp, râu tóc đen nhánh, ánh mắt nghiêm nghị, nhìn qua trẻ hơn Trần Đình Giám một chút.
Làm gì có vị Hoàng đế nào không thích thanh quan cơ chứ?
Nguyên Hựu Đế vẫn luôn rất tán thưởng Hà Thanh Hiền, bây giờ gặp được người thật, hắn ta không khỏi khen ngợi: “Phong thái Hà Các lão rất tốt, quả nhiên như cây tùng trên đỉnh núi, cao ngất, cứng cỏi!”
Hà Thanh Hiền có thể không khách khí với Trần Đình Giám, nhưng khi đối mặt với vị Hoàng đế trẻ, là vua của chúng sinh thiên hạ, ông ấy có sự kính sợ và thành kính từ tận đáy lòng. Lúc này, ông ấy đi tới trước một bước, cúi rạp đầu, quỳ xuống đất làm lễ lớn: “Tính tình này của thần xưa nay không được Đế vương và quần thần yêu thích, nhận được sự tán thưởng của Hoàng thượng mới được vào kinh nhập các, thần cảm động đến rơi nước mắt. Thời gian sau này, thần đều nguyện cống hiến hết sức cho Hoàng thượng, máu chảy đầu rơi, tới chết mới thôi.”
Trần Đình Giám đứng ở một bên, nhìn bạn già đang nằm rạp trên mặt đất, lại nghe mấy lời ông ấy nói, thật sự không biết nên nói gì cho phải.
Ánh mắt Thích Thái hậu mang ý cười, nhìn ông ấy một cái.
Nguyên Hựu Đế rời khỏi chỗ, tự mình đỡ Hà Thanh Hiền dậy, nói vài lời động viên khiến hốc mắt Hà Thanh Hiền phiếm hồng.
Có điều, Nguyên Hựu Đế cũng không quên nói chuyện thay Trần Đình Giám: “Lần này Các lão có thể nhập các cũng là nhờ Trần Các lão tốn không ít công sức để đè ép nghị luận của mọi người.”
Đây là sự thật, từ lúc Nguyên Hựu Đế tuyên bố người mới được lựa chọn để gia nhập Các lão, các quan viên vốn dĩ phản đối chính sách mới cũng dồn dập gửi thư phản đối Hà Thanh Hiền, thậm chí ngay cả đám quan lại vẫn luôn bảo trì trạng thái trung lập cũng dâng tấu phản đối, mà toàn bộ những việc này đều được Trần Đình Giám đè xuống.
Hà Thanh Hiền kín đáo liếc mắt nhìn Trần Đình Giám một chút, chẳng hề khách khí nói: “Nếu không phải Hoàng thượng, Nương nương muốn dùng thần, sao ông ta có thể nhớ tới thần chứ.”
Có chút xấu hổ chạy xẹt qua trong mắt Nguyên Hựu Đế.
Trần Đình Giám cũng chẳng so đo những chuyện này, chờ khi quân thần hàn huyên đủ rồi, ông ấy chuyển chủ đề về lại việc chính sách mới: “Hoàng thượng, Nương nương, bây giờ đã là tháng mười một, hơn một tháng nữa sẽ là kỳ nghỉ đông. Lần trước Nội các đã phác thảo “Điều lệ đo đạc”, không biết Hoàng thượng và Nương nương thấy có được không?”
Thích Thái hậu nhìn qua Hà Thanh Hiền: “Hà Các lão mới vừa nhập các, đã được xem qua “Điều lệ đo đạc” chưa?”
Hà Thanh Hiền nói: “Bẩm Nương nương, Trần Các lão đã gửi thư cho thần xem trước một phần, có điều, thần cho rằng điều lệ này không ổn.”
Thích Thái hậu ra hiệu cho Nguyên Hựu Đế ngồi xuống, vô cùng khiêm tốn hỏi: “Mong Hà Các lão nói rõ hơn.”
Hà Thanh Hiền ngẩng đầu, ưỡn ngực nói: “Lúc khai quốc, Thái tổ đã từng hạ lệnh đo đạc ruộng đồng trên cả nước, lúc ấy tính ra cả nước có tổng cộng tám triệu một trăm hai mươi nghìn khoảnh, theo lý thuyết mà nói, mỗi năm bách tính đều khai hoang, ruộng đồng cả nước đáng ra nên càng ngày càng nhiều mới đúng, nhưng nếu lật hết tất cả sổ sách thuế má hơn hai trăm năm qua, thì đất lại càng lúc càng ít. Nếu như thần nhớ không lầm, năm ngoái danh sách ruộng đồng được đăng ký trong cả nước, chỉ vào khoảng bốn triệu sáu trăm bảy mươi khoảnh.”
Nguyên Hựu Đế âm thầm nắm chặt tay thành nắm đất, đất ít đi đều là đất của hắn ta cả!
Trần Đình Giám nói: “Cho nên ta mới muốn đo đạc lại ruộng đồng trên cả nước một lần nữa, để quan lại, hoàng thân, cường hào ác bá phun ra số ruộng đồng đã giấu diếm không khai báo, đăng ký trong danh sách và nộp thuế như thường lệ.”
Hà Thanh Hiền nói: “Ruộng đồng mà bọn họ giấu diếm, kể cả những ruộng đồng bọn họ không giấu đi, nhìn rộng ra một chút thì cũng là chiếm đoạt từ trong tay bách tính mà ra. Triều đình tính toán như thế, ngược lại thừa nhận việc bọn họ chiếm đoạt ruộng đất cũng phù hợp với luật pháp, thế này là đạo lý gì chứ? Theo ý kiến của thần, chính là phải nghiêm mặt dựa vào luật pháp của triều đình mà đo đạc lại một lần nữa, phàm là những phần ruộng bị chiếm đoạt đều phải bị kê biên tài sản, trả lại cho bách tính, nếu chống trả không làm, cho dù là quan lại hay hoàng thất đều nên xử chém!”
Trần Đình Giám nói: “Ông nói thật đơn giản, người trong thiên hạ chiếm đoạt ruộng đồng nhiều tới đếm không xuể. Triều đình đã phải vận dụng những viên quan này đi đo đạc ruộng đồng, lại còn muốn tịch thu ruộng đồng của bọn họ thì quan nào chịu làm việc? Ông làm như tất cả quan lại trong thiên hạ đều thanh liêm như ông vậy?”
Hà Thanh Hiền nói: “Tham quan đều là được dung túng từng bước một mà thành, triều đình đáng lẽ nên làm nghiêm từ sớm rồi. Thái tổ dựa vào luật pháp nghiêm trị tham quan, người nào tham giết người đó, tất nhiên không ai lại dám làm tham quan nữa.”
Trần Đình Giám nói: “Tất cả mọi người đều bị chém chết thì ai thay triều đình làm việc đây? Ai lại dám làm quan vào thời điểm này? Quan không còn nữa, ông dựa vào ai để chấp hành luật pháp?”
Hà Thanh Hiền nói: “Cũng phải có người bước ra một bước trước chứ, ai cũng không đi làm, chỉ đo đạc ruộng đồng không thôi thì làm được cái gì? Hôm nay ông điều tra ra một ít người giấu diếm không báo, sang năm vẫn sẽ còn người giấu diếm không báo. Bọn họ giấu đi, tổng số ruộng đồng đăng ký trong danh sách không thay đổi, vậy bộ phận này sẽ bị tính lên đầu bách tính. Bách tính đã đủ khổ rồi, còn phải gánh thêm phần thuế mà bọn quan tham nộp thiếu, ông muốn ép chết bọn họ sao?”
Trần Đình Giám nói: “Lần đo đạc này chỉ là đo đạc ruộng đồng, tổng số thuế ở các nơi vẫn chấp hành giống như năm ngoái, điều tra ra ruộng đồng bị quan lại, hoàng thân, cường hào ác bá giấu đi thì phần thuế mà dân chúng phải chịu tất nhiên cũng ít đi, như thế chẳng lẽ không phải ích nước lợi dân sao?”
Hà Thanh Hiền nói: “Ông cho rằng những tham quan kia là đồ ngu sao? Bọn họ tham lam mấy đời, trên có chính sách, dưới có đối sách, chỉ mình ta đã nghĩ ra mấy biện pháp đối phó chính sách của ông. Đầu tiên, ông muốn số lượng nhiều hơn chứ gì, ta có thể tính núi rừng bãi bùn, những chỗ vốn không thể trồng trọt được vào, thêm vào như thế này, sổ sách trông có vẻ tốt đấy, nhưng những vùng như vậy không thể trồng ra lương thực, thuế má của phần này không phải đều được tính trên đầu bách tính hay sao?
Thứ hai, ta là quan địa phương, ta còn có thể chuẩn bị hai loại thước đo. Dùng thước đo lớn để đo đạc cho quan lại, hoàng thân, cường hào ác bá, mười mẫu đất đo xong chỉ còn sáu bảy mẫu, lại dùng thước nhỏ đo đất của bách tính, mười mẫu đất lên tới mười ba mười bốn mẫu, kết quả ngược lại trở thành bách tính giấu diếm không báo về ruộng đồng, thuế má vẫn nằm trên đầu bọn họ!”
Trần Đình Giám nói: “Vậy chúng ta viết rõ ràng trong điều lệ, núi rừng bãi bùn không được tính, ai dám giả mạo theo luật mà trừng phạt. Thước đo cũng do triều đình thống nhất, làm và cấp cho các địa phương, một khi quan địa phương dám đổi thước đo, bị bách tính vạch trần, chém!”
Hà Thanh Hiền nói: “Nhưng như vậy ông vẫn thừa nhận phần đất bị chiếm đoạt. Đa phần ruộng đất trong tay quan lại, hoàng thân quốc thích đều không cần đóng thuế, bọn họ chiếm đoạt thêm một mẫu ruộng thì triều đình sẽ thiếu đi phần thuế của mẫu ruộng đó.”
Trần Đình Giám phản bác: “Cơm phải ăn từng miếng một, việc gì cũng phải làm từng bước một. Bây giờ quốc khố trống rỗng, biên phòng cần củng cố, quản lý Hoàng hà, cứu trợ thiên tai ở khắp các nơi… Chỗ nào cũng khẩn cấp cần dùng tới bạc. Ông một lần đắc tội với toàn bộ tôn thất quan lại nhưng quốc khố vẫn không có bạc, loạn trong giặc ngoài ngược lại càng nhiều thêm, cách làm này khả thi sao? Nếu triều đình không chống đỡ nổi thì bách tính sẽ chỉ càng thảm hơn nữa. Bây giờ có biện pháp để bách tính tốt hơn trước một chút, để loạn trong giặc ngoài đỡ hơn một chút thì vì sao không làm? Giống như bách tính đang trong cơn bão, nhìn thấy nhà tranh sắp đổ, bọn họ cũng muốn ở nhà gạch rắn chắc lắm chứ, nhưng bọn họ có không? Việc khẩn cấp cần làm trước tiên là sửa lại mái nhà tranh dột nát, rồi tìm mấy tấm ván gỗ buộc chặt cái cửa sổ rách nát lại, nếu lề mà lề mề cái gì cũng không làm thì nhà tranh sẽ đổ mất!”
Hà Thanh Hiền còn muốn nói tiếp đã bị những câu chửi mắng của Trần Đình Giám đổ ập xuống: “Ông thì hay rồi, nói cứ như nằm mơ, chỉ có giấc mơ của ông mới có thể khiến tham quan trong thiên hạ trong một ngày là biến mất hết, lại còn có thể để tôn thất, quan lại trong một đêm ngoan ngoãn giao nộp ruộng đất cho bách tính. Nếu ông thật sự có bản lĩnh như thế, tôi lập tức nhường vị trí ở Thủ phụ của mình lại cho ông ngay!”
Hà Thanh Hiền: …
Thích Thái hậu và Nguyên Hựu Đế ngồi trên ghế không nói lời nào, bọn họ ngồi đó từ nãy tới giờ giống như không tồn tại vậy…
Cuối cùng Hà Thanh Hiền không nói gì nữa.
Hơi thở của Trần Đình Giám cũng chậm rãi bình ổn lại, gương mặt đỏ bừng cũng dần dần nhạt lại màu trắng nho nhã.
Hai người đồng thời quay qua nhìn Thái hậu và Hoàng thượng.
Thích Thái hậu như một pho tượng sống lại, làm ra động tác, hỏi Nguyên Hựu Đế: “Ý Hoàng thượng thế nào?”
Nguyên Hựu Đế nuốt nước bọt, ánh mắt vòng qua vòng lại trên người hai Các lão, sau đó nói: “Chính sách mới vẫn do tiên sinh làm chủ, nhưng điều lệ đo đạc của tiên sinh quả thực vẫn còn tồn tại một vài tai họa ngầm, cũng cần Hà Các lão bổ sung vào. Nội các thiết kế lại một lần nữa rồi dâng lên cho Trẫm và Thái hậu xem.”
Trần Đình Giám khom người trước tiên, nghiêm nghị nói: “Thần lĩnh chỉ.”
Hà Thanh Hiền mím môi, cuối cùng cũng cúi đầu nói: “Thần tuân lệnh.”
Hai vị Các lão một trước một sau lui ra ngoài.
Ra khỏi Càn Thanh Cung, gió lạnh thổi bên ngoài, Trần Đình Giám tiện tay đè chỏm râu của mình xuống.
Hà Thanh Hiền ở bên cạnh hừ một tiếng: “Bây giờ tôi nghe ông, tương lai nếu ông không nghĩ biện pháp giải quyết căn bệnh nặng nề kéo dài về việc chiếm đoạt ruộng đất của tham quan và hoàng thân, tôi sẽ không để yên cho ông.”
Trần Đình Giám đã bình tĩnh lại, ngắm nhìn phong cảnh xa xa bên ngoài Kinh thành, vuốt vuốt râu nói: “Làm tới nơi tới chốn, những cái kia muốn gấp cũng không được.”
Trong cung.
Thích Thái hậu còn ổn, sau khi thân ảnh hai vị Các lão hoàn toàn biến mất, Nguyên Hựu Đế mới giật mình, không ngờ cả người hắn ta đều cứng ngắc, đó là do cảm xúc lúc nãy quá căng thẳng.
Trong một chớp mắt, Nguyên Hựu Đế thật sự lo lắng Trần Đình Giám và Hà Thanh Hiền sẽ ra tay đánh nhau.
Thích Thái hậu nhìn con trai, cười nói: “Bây giờ Hoàng thượng đã rõ tại sao Trần Các lão trước nay cứ khăng khăng không điều Hà Thanh Hiền vào Kinh thành rồi chứ?”
Nguyên Hựu Đế gật gật đầu.
Hà Thanh Hiền là một vị quan tốt, nhưng quan tốt chưa chắc có thể làm việc tốt, nếu nói về hiệu quả thực tế, Trần Đình Giám vẫn mạnh hơn.
doc truyen