Tinh Hán Xán Lạn, May Mắn Quá Thay

Đặt linh cữu mấy ngày, vừa đến ngày thứ tư thì chỉ dụ của hoàng đế tới.

Đầu tiên là mỹ từ ngợi khen lão Trình huyện lệnh "Quảng thiện đại nghĩa, có ân với bách tính, mãi lưu danh hậu thế, các bậc hiền tài đại phu* trong thiên hạ cũng phải tán dương", không đợi Thiếu Thương đang quỳ phía dưới kịp oán thầm, vị hoàng môn* kia đã lập tức tuyên đọc ý chính: Truy phong lão Trình huyện lệnh chức quan nội hầu nhị đẳng, đợi sau khi trưởng tôn gia quan*, thừa kế tước vị và trao sáu trăm thạch quan trật, mặt khác ban thưởng vạn quan tiền.

*Đại phu: chức quan lớn thời xưa, dưới quan khanh, trên quan sĩ.

*Hoàng môn: là người hầu thân cận của Hoàng đế, có thể truyền đạt chiếu lệnh, thuộc hàng quan ngoại có thể tự do ra vào cấm địa.

*Gia quan: làm lễ đội mũ, tương tự lễ trưởng thành.

Thấy cháu gái nghe nửa hiểu nửa không, Tang thị vội vàng ghé tai nàng giải thích: Chính là chờ khi tôn nhi của lão Trình đại nhân trưởng thành, có thể tự động thu được chức quan sáu trăm thạch quan trật. Về phần là chức vị quan trọng hay là chức quan nhàn tản, thì phải xem bản lĩnh của đứa bé kia rồi —— đây đã là phần khen thưởng hết sức hậu đãi.

Thiếu Thương buồn bực thở hắt một hơi, thầm nghĩ hoàng đế này cũng coi như là sáng suốt. Giả như thật sự tính toán ngọn nguồn, nếu không phải hoàng đế nhân từ nương tay, không quyết đoán dứt khoát giải quyết phản tặc, Hoạt huyện và Trình phủ sao có thể gặp phải kiếp nạn máu tanh này!

Cùng tới tuyên chỉ còn có huynh trưởng của Tang thị - Tang Vũ. Trình lão phu nhân dẫn hai tôn nhi khom người cảm tạ hoàng ân, sau đó gọi phu thê Trình Chỉ tới tiếp Tang Vũ vào sảnh đường nói chuyện. Cộng thêm Thiếu Thương, bốn người ngồi vây quanh chậu than, vì là ở bên cạnh linh đường của lão Trình huyện lệnh nên cũng không tiện mở tiệc lớn, Trình Chỉ chỉ có thể dâng cho anh vợ một chén nước mật ong nóng hổi.

Huynh muội Tang gia lớn lên rất giống nhau, đều là tướng mạo người qua đường, có điều Tang Vũ dù sao cũng đã lập môn thụ đồ nhiều năm, trên người nặng hơn mấy phần khí phái thi thư. Hắn nâng chén chưa vội uống, trước tiên hỏi về thương thế của muội muội.

Tang thị cười nói: "Mấy ngày nay muội ăn ngon ngủ kỹ, lại ngày ngày đổi thuốc, đã tốt hơn rất nhiều rồi. Hơn nữa cũng chỉ là vết thương ngoài da, không ảnh hưởng tới gân cốt."

Tang Vũ khẽ thở phào, lại mang đến cho mọi người tin tức thứ hai, nói là hoàng đế lệnh cho Trình Chỉ tạm thời thay thế huyện lệnh Hoạt huyện, trấn an bách tính, tiêu trừ thiệt hại trong thôn; phỏng chừng ngày mai ngày mốt chỉ dụ sẽ tới.

Thiếu Thương một bên thầm mắng thúc phụ chó ngáp phải ruồi, một bên lễ phép hỏi: "Thưa Tang phu tử, vì sao đạo chỉ dụ này không đưa tới luôn trong hôm nay?" Trên đoạn đường vợ chồng Trình Chỉ mở tiệc chiêu đãi danh sĩ nho sinh này, nàng đều tiếp khách như vậy, thỉnh thoảng sẽ góp vào hai câu.

Trước đó thông qua thư từ trong nhà, Tang Vũ đã biết muội muội rất yêu mến nữ nhi chi trưởng của Trình gia, lúc này trông thấy nữ hài quả nhiên mỹ lệ lạ thường, thần thái tự nhiên, lại nghĩ sau khi muội muội bị thương, may mà có cô bé này tỉ mỉ chăm sóc, trong lòng đã sớm sinh ra cảm giác thân thiết, bèn cười nói: "Bệ hạ nhân từ, vì sợ người nhà lão huyện lệnh thấy cảnh thương tình, cố ý đưa chỉ dụ tới chậm một hai ngày."

Thiếu Thương im lặng, nàng chưa bao giờ nghĩ tới chí tôn thiên tử lại có tính cách ôn hòa săn sóc như vậy.

Tang thị nhìn bộ dáng sững sờ của cháu gái, mỉm cười nói với huynh trưởng: "Con bé này ấy, mấy ngày trước còn ở trước mặt muội oán trách bệ hạ không đủ tâm ngoan thủ lạt, sớm diệt trừ Phàn Xương kia đi thì chẳng phải đã không có chuyện gì xảy ra rồi sao?"

Thiếu Thương hoảng sợ "ôi trời" một tiếng, bất mãn cào một cái lên lưng Tang thị, Tang thị trở tay dí cái mũi nhỏ của nàng.

Tang Vũ lắc đầu, thở dài: "Hiện tại người có suy nghĩ như vậy cũng không phải ít, nhưng thế nhân nào biết nỗi khổ của bệ hạ. Phàn nghịch kia từ khi tòng long đã có công lao không nhỏ, ngoại trừ tính tình hơi bạo liệt, những thứ khác đều không thành vấn đề. Trước khi dấu vết mưu phản bị bại lộ, chỉ dựa vào tin đồn mà bắt hắn... như vậy, như vậy..." Hắn vuốt ve mấy sợi râu văn sĩ dưới cằm, lại nói, "Hơn nữa, từ xưa đến nay, cùng chung hoạn nạn thì dễ, cùng hưởng phú quý mới khó. Khi xưa Cao Tổ hoàng đế tru sát không ít công thần, hiện giờ người bên ngoài đều nói bệ hạ có thể sẽ học theo điều đó, khó tránh khỏi lòng người bất ổn... Khụ khụ..."

Thiếu Thương âm thầm gật đầu, nói như vậy còn có mấy phần đạo lý.

Nghĩ xong chuyện này, giọng nàng trong trẻo vang lên: "Thúc phụ, con qua linh đường thay người trông coi. Hai người cứ từ từ nói chuyện với Tang phu tử nhé, không cần vội đâu." Nói xong bèn đứng dậy ra ngoài, đi được nửa đường lại quay đầu nói, "Tang phu tử, con phân phó nhà bếp hầm canh thịt nấm muối với hành lá, thúc phụ không thể ăn, chúng ta và thúc mẫu tưới lên ăn với cơm nóng nhé."

Tâm trạng Trình Chỉ vốn đang ủ dột, lúc này cũng không nhịn được mà vỗ lên sàn nhà, cười mắng: "Con bé này, ngươi nhìn thúc phụ nhà mình không vừa mắt thì cũng đừng có gặp người là thể hiện ra mặt như thế!"

Thiếu Thương lập tức oán giận: "Tối hôm qua con còn hầm xương nấu bánh canh cho người đấy!"

"Đó không phải là do Trình lão phu nhân dặn ngươi nấu thêm một bát sao!" Trình Chỉ nghĩ đến lại giận, "Bằng không ngươi chỉ định nấu cho ba bà cháu họ thôi! Uổng công ta thương yêu ngươi là thế!"

Thiếu Thương tức giận khó thở: "Thúc phụ là đồ mọt ngốc to xác, lão phu nhân lên tiếng thì người mới có đồ ngon để ăn đấy! Hừ, tối nay không có bánh canh của người đâu!" Nói xong dậm chân giận dữ rời đi, Trình Chỉ ở phía sau trừng mắt dựng râu, huynh muội Tang gia ngồi bên cạnh cười nghiêng cười ngả.

Đợi nữ hài ra khỏi cửa, Tang Vũ lau đi vết nước trên khóe mắt, nói với muội muội: "Cháu gái này của muội thông minh lanh lợi, rất khiến người khác yêu thích." Lại quay đầu nói với em rể: "Trong thành vẫn còn tốt, nhưng mấy thôn ngoài thành chịu khổ không ít, đệ phải lo liệu chu toàn một chút, nói không chừng có thể bổ sung vào chức vị huyện lệnh này."

Ai ngờ Trình Chỉ lại lắc đầu, nhỏ giọng nói: "Lo liệu chu toàn là điều đương nhiên, nếu không thì thật có lỗi với lão đại nhân dưới cửu tuyền. Có điều chức vị này đệ không nên làm thì hơn. Đợi sang năm nơi này ổn rồi, còn mong huynh trưởng giúp đệ tìm một địa phương khác."

Tang Vũ nhíu mày, đang muốn biểu thị không tán thành, Tang thị lại vội vàng nói trước, ngữ khí ôn nhu: "Ý muội và Tử Dung giống nhau. Nếu không phải chúng ta một đường tiêu dao tản mạn, mà đến huyện thành sớm hơn mấy ngày, có lẽ Tử Dung cũng đã ra thành giết tặc, sinh tử khó nói. Bây giờ lão đại nhân lấy thân tuẫn nghĩa, còn chúng ta thì vẫn sống tốt, nếu Tử Dung thật sự bổ sung vào vị trí này, về sau khó tránh khỏi bị người có ý chỉ trích, nói lỗ mãng tự tại lại có phúc, tận trung cương vị thì gặp tai ương."

Tang Vũ vuốt râu, suy tư một lát mới lên tiếng: "Nói vậy cũng đúng. Đi nơi nào các ngươi không cần lo lắng, ta biết mấy huyện nhỏ còn trống vị trí huyện lệnh, haiz... Chỉ là không sung túc an khang bằng nơi này."

Cùng với việc hoàng đế dần dần bình định quần hùng, chế phục các vùng đất, kỳ thực những địa phương cần quan lại quản lý không hề ít. Tuy nhiên cùng là huyện thành, có những huyện lớn phồn hoa trên vạn hộ như Thanh huyện Hoạt huyện, cũng có những huyện nhỏ cằn cỗi chỉ khoảng mấy trăm hơn ngàn hộ, đến đó làm huyện lệnh còn không bằng ở lại Hoạt huyện làm một huyện thừa thoải mái béo bở.

"Không sao." Trình Chỉ chân thành nói, "Đệ cũng nên học cách độc lập rồi, che chở bách tính một phương giống như lão đại nhân. Chỉ là..." Hắn nhìn về phía Tang thị, "Hay là nàng trở về đô thành đi, một mình ta đi nhậm chức."

Tang thị dùng sức nhéo thắt lưng trượng phu một cái, trừng mắt nói: "Muốn về thì tự chàng về đi, đưa quan ấn cho ta, ta thay chàng đi nhậm chức! Bao nhiêu năm trước ta theo huynh trưởng đi khắp nơi, có chỗ nào mà chưa ghé qua, cần chàng thương hương tiếc ngọc lắm ấy!"

Trình Chỉ úi một tiếng che eo lại, cả giận nói: "Đàn bà phụ nữ biết cái gì, ta chỉ muốn tốt cho nàng thôi!"

"Được rồi!" Trông thấy cảnh tượng này, Tang Vũ đau đầu không thôi, "Nào đến nông nỗi ấy, chẳng lẽ ta lại tìm cho Tử Dung một nơi khỉ ho cò gáy điêu dân đầy đất hay sao?! Trình tướng quân cũng sẽ không đồng ý! Huống hồ, dù sao cũng phải chờ bệ hạ tuần xong Duyện châu và Thanh châu, đến khi trở về đô thành mới có thể chính thức bổ nhiệm."

Nói hết nước hết cái chuyện này mới coi như xong, hắn càng nghĩ càng giận, chỉ vào mũi muội muội, lớn tiếng nói, "Muội, liệu mà dưỡng thương cho ta, không thì đừng mong đi đâu hết!" Rồi lại chỉ vào em rể, "Còn đệ nữa, chú ý giữ gìn sức khỏe cho ta, đừng có khiến mình gầy yếu trơ xương! Bằng không ta cho đệ về núi Bạch Lộc thay a phụ trông coi thư sách!"

Gào xong mấy lời này, trông thấy bộ dáng cẩn thận dè dặt không dám lỗ mãng của đôi vợ chồng kia, Tang phu tử được người kính ngưỡng cuối cùng cũng thấy thoải mái hơn nhiều, sau khi thở dài một hơi, hắn nói: "Đi, phân phó lệnh điệt chuẩn bị bữa tối thôi, sáng sớm ngày mai ta phải về chỗ bệ hạ rồi."

Tang thị ngẩng đầu, ngạc nhiên nói: "Ấy? Không phải mấy ngày nữa bệ hạ sẽ nhổ trại tới quận Sơn Dương sao, huynh trưởng không trở về thu dọn hành lý luôn ư?"

Tang Vũ rất bất đắc dĩ: "Hai ngày nay bệ hạ đang nổi giận, ta phải đi trốn một lát, hành lý đã để thư đồng xử lý rồi."

Trình Chỉ cũng cảm thấy khó hiểu: "Bệ hạ tức giận chuyện Phàn nghịch mưu phản ư?" Lúc đột nhiên nổi loạn thì không thấy hoàng đế tức giận, hiện tại đầu Phàn Xương cùng đám phản nghịch cũng bị phơi khô cong rồi, sao giờ lại tức giận.

"Không phải vì chuyện ấy." Tang Vũ vân vê chòm râu, cười khổ nói, "Hai ngày trước, Phàn Xương cùng mấy tên khốn kiếp xúi giục mưu phản bị Thập Nhất lang đuổi kịp, bắt giết hết rồi. Đây vốn là chuyện tốt. . ." Hắn dừng lại một lát, "Ai ngờ, lúc Thập Nhất lang đang ở ngự tiền bẩm báo thì đột nhiên ngã quỵ, bấy giờ bệ hạ mới biết hắn đã bị thương mấy ngày, nhưng trước sau giấu diếm không báo, gắng gượng chống đỡ truy kích phản tặc. Giờ vẫn còn đang sốt cao, hôn mê bất tỉnh... À, không đúng, lúc ta ra ngoài thì người cũng tỉnh rồi."

Trình Chỉ và Tang thị nhìn nhau một cái, Tang thị cười hỏi: "Người đã tỉnh lại, sao bệ hạ vẫn còn tức giận?"

Tang Vũ vừa tức vừa cười, nói: "Bệ hạ đi tới đi lui trước giường bệnh Thập Nhất lang, lặp đi lặp lại, bảo hắn mau mau thành thân sinh con, không thì đến lúc chết lại chẳng có ai lo ma chay!"

"Thập nhất lang không chịu?" Trình Chỉ hỏi.

"Nói nhảm! Hắn mà chịu thì bệ hạ còn tức giận làm gì!" Tang Vũ mệt mỏi đáp, "Lúc sau bệ hạ nóng nảy uy hiếp, Thập Nhất lang bèn nói, nguyện lấy một người tri kỷ tương ái như cữu phụ hắn, không muốn giống như cha mẹ, oán hận chán ghét nửa đời."

Trình Chỉ mỉm cười vỗ tay: "Nói ra lời này, bệ hạ hẳn là hết chiêu rồi."

Tang Vũ tức giận đáp: "Hắn có nói lời nay hay không thì bệ hạ cũng chẳng làm gì được! Bốn năm trước Dụ Xương quận chúa muốn tái giá gả cho hắn, bệ hạ vốn định cưỡng ép thành hôn, kết quả hắn một mình một ngựa chạy tới tây bắc, đúng lúc đụng phải người Hồ vượt biên, suýt nữa thì táng thân ở đó! Về sau bệ hạ nào còn dám cứng rắn ép buộc! Bệ hạ không thể nổi giận với Thập Nhất lang, còn không phải trút hết lên đầu người khác hay sao?!"

Trình Chỉ nhịn không được nói: "Bệ hạ thương Thập Nhất lang long đong không dễ, nuôi dưỡng hắn như con ruột. Nếu hắn thực sự không muốn thành thân, không ngại có thể nạp thiếp sinh con trước?" Kỳ thực có thành thân hay không không quan trọng, quan trọng là sinh con.

Tang Vũ uống một hơi cạn sạch chén nước đường: "Cơ thiếp, hừ, đệ cho rằng bệ hạ không ban thưởng sao? Người bên ngoài không tặng sao? Chẳng qua Thập Nhất lang cũng thực cổ quái, những cơ thiếp kia tới tới đi đi, nhưng không có lấy một người hầu hạ lâu dài, chớ nói chi là con nối dõi. Hầy, bỏ đi bỏ đi, chờ bệ hạ tuần xong Thanh châu, ta sẽ lập tức trở về núi Bạch Lộc, những ngày bầu bạn xa giá quả thật không được tự tại!"

Tang thị vẫn đang đăm chiêu, không nói một lời, sau đó cũng không nhắc lại chuyện này nữa.

Túc trực linh cữu ba ngày xong, Trình Chỉ lập tức tiến vào trạng thái sục sôi cho công việc tái kiến thiết sau thảm họa. Vì chân Tang thị có thương tích, ngoại trừ việc thương thảo lương thực với các phu nhân đại tộc trong huyện thành, còn lại rất nhiều công việc phụ trợ khác đều không khách khí mà giao hết cho cháu gái thân yêu.

Khi còn đi học, Thiếu Thương từng nghe qua một câu, trước khi tân Trung Hoa được thành lập, việc quản lý địa phương của các thời đại vương triều ở nước ta nhiều nhất chỉ có thể đến cấp huyện, các địa phương có đơn vị từ huyện trở xuống cơ bản đều bị chi phối bởi tông tộc thân sĩ và các thế lực dân bản xứ.

Trước khi xuyên đến đây nàng không hiểu câu này có ý gì, tại sao lại không có cách nào quản lý, trong thôn có ủy ban và bí thư chi bộ thôn, trên trấn có trưởng trấn, bí thư cùng các cấp cơ quan, đến trong huyện lại có trọn bộ đầy đủ các đơn vị hành chính phụ trợ  công - kiểm - pháp*, cả một dây chuyền thu thuế, bắt cờ bạc, loại bỏ văn hóa phẩm đồi trụy, truy quét băng đảng, thống kê nhân khẩu, quả thực là vô cùng nghiêm chỉnh chấp hành theo lệnh.

*Công - kiểm - pháp: công an, kiểm sát, tư pháp.

Nhưng hiện tại, Thiếu Thương đã hoàn toàn hiểu rõ.

Hoạt huyện có thể coi là một huyện không nhỏ, nhân khẩu thường trú trên dưới vạn hộ, bố trí một huyện lệnh, quan trật khoảng ngàn thạch (chưa tới một ngàn thạch), một huyện thừa (Trình Chỉ), quan trật từ bốn trăm đến sáu trăm thạch, phụ trách các loại công việc quản lý dân sự như thu nhập từ thuế và thống kê nhân khẩu, hai huyện úy quan trật từ hai đến ba trăm thạch, chưởng quản trị an.

Nói cách khác, một huyện thành lớn như thế này, dân số mấy vạn, quan viên thuộc biên chế nhà nước mới chỉ có bốn người! Bốn người! Còn lại những nhân viên phụ trợ khác đều do quan viên tự mình bố trí.

Cho nên ——

Lão Trình huyện lệnh nuôi bốn năm phụ tá, là gia tướng binh sĩ được đưa từ gia tộc tới, khi thái bình thì viết tấu chương văn thư, khi có người gây rối thì có thể bắt lại phạt roi.

Tiểu Trình huyện thừa nuôi hai ba môn khách, còn có gia tướng hộ vệ thân kinh bách chiến mà huynh trưởng không ngừng đưa tới.

Kể cả hai huyện úy đầu gấu cũng đều có một đội tiểu huynh đệ đi theo, ngày thường ở đầu phố chợ phiên và các cửa hàng la lối om sòm, duy trì trật tự.

Thiếu Thương vốn muốn hỏi "Nếu huyện lệnh huyện thừa tới nhậm chức mà không có tiền, cũng không có nhân lực thì làm sao bây giờ", về sau ngẫm lại thấy vấn đề này quá não tàn, lúc này cũng chưa có chế độ khoa cử, "Sáng làm nông dân, chiều làm quan" là chuyện bình thường. Quan lại hiện giờ phần lớn là do triều đình và danh sĩ đề cử hoặc là chỉ dụ chiêu mộ. Nói một cách đơn giản, có thể ra làm quan, mặc kệ là có xuất thân thế gia hay không, căn bản là người có bối cảnh.

Lấy Viên Thận làm ví dụ, hắn chính là người phù hợp với tất cả những điều kiện trên —— Cha là châu mục, đại quan nổi danh nơi biên cương, hoàn toàn có thể đề cử nhi tử ưu tú của mình vào triều làm quan; N vị phu tử của hắn không phải đại nho đương thời thì chính là đại lão Quốc Tử Giám, cũng có thể tiến cử đồ đệ tâm đắc ra làm quan. Tuy nhiên, hắn lại lựa chọn con đường thứ ba, 18 tuổi trên đại điển luận kinh, vừa cất tiếng ai nấy đều chấn động, được hoàng đế đích thân chiêu mộ làm quan.

Đương nhiên, cũng có những ngoại lệ đường cong cứu nước*.

*Đường cong cứu nước: thuật ngữ ra đời từ thời Kháng chiến chống Nhật. Nếu không thể giải quyết được bằng biện pháp trực tiếp, phải áp dụng các phương pháp gián tiếp và hiệu quả, có thể chậm hơn nhưng vẫn đạt được mục đích ban đầu.

Ví dụ đầu tiên, chính là vị huyện thừa cấp dưới của Công Tôn sư huynh đang ngồi cách vách, xuất thân nông gia bình thường, nhưng từ nhỏ đã thông minh bất phàm, được phu tử trong thôn nhìn trúng, sau khi thu làm học trò còn được tiến cử vào Quốc Tử Giám.

Ví dụ thứ hai, quận thừa Đông quận vốn xuất thân từ gia đình tiểu thương trên phố, nhưng trong loạn thế hắn tìm được cơ hội buôn bán, dựa vào việc bán ngựa tích góp được số tiền tài đáng kể, nghe nói còn giúp mấy vị đại tướng bản triều xoay sở lương thảo trong thời gian chiến tranh. Nhờ vào đó, sau loạn thế hắn thu được một chức quan không lớn không nhỏ, cũng coi như làm rạng rỡ gia môn. Lúc này cấp trên của hắn làm loạn, hắn ở trước mặt người ta ba hoa chích chòe, còn luôn miệng muốn vì đại nghiệp mà quyên tặng toàn bộ gia sản, sau đó quay đầu liền xin hàng hoàng đế.

—— Thiếu Thương không nhịn được giơ ngón chân cái cho vị huyện thừa này, nhân tài nha!

Ban đầu nàng còn nghĩ hình thức nhậm chức này sẽ gây bất lợi cho nhân tài ở tầng lớp dưới, nhưng nhìn nhìn thẻ tre nặng trịch trong tay, Thiếu Thương lại cảm thấy ý nghĩ này quả thật dư thừa. Một xã hội ngay